ตัวบ่งชี้ที่ 3.1 ระบบและกลไกการพัฒนาเสริมสร้างความสัมพันธ์กับชุมชน

มีการดำเนินงานตามวงจรคุณภาพ PDCA โดยร่วมมือกับหน่วยงานภายในหรือภายนอกมหาวิทยาลัย ดังนี้

1. ขั้นตอนการวางแผน (P : PLAN)
    1.1 มีการจัดทำแผนกลยุทธ์การบริการวิชาการ ระยะ 5  ปี (ปีงบประมาณ พ.ศ.2566 - 2570) (3.1 - 2(1)) โดยคณะกรรมการบริหารมหาวิทยาลัยพิจารณาให้ความเห็นชอบในการประชุม ครั้งที่  9/2565 เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2565 และถ่ายทอดแผนดังกล่าว สู่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ คณะ สำนัก และสถาบันเพื่อนำไปเป็นเป้าหมายในการกำหนดกิจกรรมโครงการพัฒนาชุมชนให้มีความสอดคล้องและเป็นไปในทิศทางเดียวกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
    1.2 มีการจัดทำแผนบริการวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 (3.1 - 2(2)) โดยคณะกรรมการบริหารมหาวิทยาลัยพิจารณาให้ความเห็นชอบในการประชุม ครั้งที่  9/2565 เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2565 มีตัวชี้วัดความสำเร็จของแผน จำนวน 7 ตัวชี้วัด กำหนดกิจกรรมโครงการ งบประมาณ ระยะเวลา ผู้รับผิดชอบที่ชัดเจน สอดคล้องกับเป้าหมายของแผนกลยุทธ์ด้านบริการวิชาการ  ระยะ 5 ปี มีกิจกรรมโครงการตามแผน จำนวน 4 โครงการ และได้รับการจัดสรรงบประมาณในการดำเนินงาน จำนวน 515,000 บาท
    1.3 มีการจัดทำปฏิทินในการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ (3.1 - 2(3))เป็นกรอบในการขับเคลื่อนพันธกิจด้านบริการวิชาการที่ชัดเจน เพื่อการดำเนินงานกำกับติดตามได้อย่างมีประสิทธิภาพ

2. ขั้นตอนการดำเนินงาน (D : DO)
    2.1 มีการดำเนินงานโครงการตามแผนบริการวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 โดยมุ่งเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนสู่ความยั่งยืน โดยการบูรณาการศาสตร์ต่างๆ ตามความความเชี่ยวชาญของแต่ละคณะไปพัฒนาชุมชนตามโจทย์ที่ชุมชนต้องการ มีการบูรณาการด้านการเรียนการสอน การวิจัย การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมเข้ากับการบริการวิชาการ ตอบสนองแนวนโยบายของชาติ  “หนึ่งจังหวัดหนึ่งมหาวิทยาลัย” เน้นกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ภาคเอกชน และภาครัฐเข้ามาเป็นเครือข่ายร่วมพัฒนา เชื่อมโยงสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิต ของประชาชนและพื้นที่ ครอบคลุ่ม 4 มิติ คือ มิติด้านเศรษฐกิจ มิติด้านสังคม มิติด้านสิ่งแวดล้อม และมิติด้านการศึกษา ให้เกิดความยั่งยืน จำนวน 3 โครงการ ดำเนินการแล้วเสร็จ 3 โครงการ คิดเป็นร้อยละ 100 ส่งผลให้ชุมชนได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง รายละเอียดสรุปผลการดำเนินงานดังตาราง

3. ขั้นตอนการตรวจสอบ/ประเมิน (C : CHECK)
    3.1 มีการลงพื้นที่ติดตามตรวจเยี่ยมและประเมินผลการดำเนินงานโครงการบริการวิชาการ ในพื้นที่บริการวิชาการของสำนักส่งเสริมและบริการวิชาการ (3.1 - 2(9)) โดยวันที่ 22 กรกฎาคม 2566 โดยคณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ ได้จัดกิจกรรมประชุมเชิงปฏิบัติการการบริการจัดการกลุ่มและการจัดการความรู้ ภายใต้โครงการติดตามและประเมินผลการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ ณ บ้านรงระ อ.ปรางค์กู่ จ.ศรีสะเกษ ซี่งมีผู้แทนจาก 3 ชุมชน เข้าร่วม คือ 1) ชุมชนบ้านรงระ ตำบลตูม อำเภอเมือง จังหวัดศรีสะเกษ 2) ชุมชน บ้านทับทิมสยาม 07 อ.ขุนหาญ จ.ศรีสะเกษ และ 3) ชุมชนผักไหม อำเภอห้วยทับทัน จังหวัดศรีสะเกษ ได้ร่วมประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้การบริหารจัดการกลุ่มและกระบวนการดำเนินงานด้านบริการในพื้นที่ร่วมกับมหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ประจำปี งบประมาณ 2566 และคณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ได้ทราบถึงความสำเร็จของงาน ปัญหา และอุสรรคที่เกิดขึ้น ได้แนวทางในการปรับปรุงและพัฒนาการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ  มีการจัดทำรายงานผลการประเมินความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ของแผนบริการวิชาการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 เสนอต่อคณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ (3.1 - 2(10)) เพื่อทราบและพิจารณา โดยมีข้อเสนอแนะในการพัฒนา ดังนี้
            1) ควรจัดทำความร่วมมือทางวิชาการ MOU กับหน่วยงานระดับพื้นที่เพื่อร่วมขับเคลื่อนการดำเนินงานพัฒนาชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
            2) ควรเลือกโครงการที่คณะ สำนัก ดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จัดทำเป็นหลักสูตรระยะสั้นเพื่อก่อให้เกิดรายได้หรือสามารถสะสมหน่วยกิตได้
            3) ผู้รับผิดชอบโครงการ ควรมีผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในประเด็นที่จะพัฒนาร่วมเป็นผู้รับผิดชอบด้วย
            4) ต้องให้ความสำคัญกับการนำข้อมูลรายงานผลการดำเนินงานเข้าสู่ระบบรายงานผลด้านการบริการวิชาการ เพื่อให้สามารถสืบค้นได้ง่าย และมีสารสนเทศโดยภาพรวมระดับสถาบัน
            5) ทุกปีควรมีรูปเล่มรายงานผลการดำเนินงานประจำปี

4. ขั้นตอนการปรับปรุง (A : ACT)
    มหาวิทยาลัย ได้จัดการประชุมคณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ โดยได้เชิญผู้บริหารฝ่ายนโยบายและแผนและคณะกรรมการจัดหารายได้ของมหาวิทยาลัย เข้าร่วมประชุมในวันที่ 27 กรกฎาคม 2566  (3.1-2(11)) เพื่อถอดบทเรียนและพิจารณาแนวทางการปรับปรุงตามข้อเสนอแนะ และกำหนดแนวทางแก้ไขหรือพัฒนาโครงการบริการวิชาการในปีต่อไป โดยมีรายละเอียด ดังนี้
       ข้อเสนอแนะในการดำเนินโครงการครั้งต่อไป
        - ควรคัดเลือกโครงการต่อยอดสร้างรายได้ให้มหาวิทยาลัย

       แนวทางการพัฒนา
        1. ทุกคณะ สำนัก ค้นหา หลักสูตรระยะสั้น กิจกรรม หรือโครงการ ตามความถนัด ภายใต้ทรัพยากรของหน่วยงาน กำหนดเป็นโครงการที่ก่อให้เกิดรายได้โดยสำนักส่งเสริมและบริการวิชาการ รวบรวมข้อมูล โดยภาพรวมของมหาวิทยาลัย เสนอคณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการพิจารณา (หากเป็นหลักสูตรระยะสั้น ดำเนินการเสนอตามขั้นตอนของหลักสูตร)
              -  ดำเนินงานตามระบบและกลไกที่ชัดเจน (อ้างอิง ตามระเบียบการให้บริหารวิชาการ พ.ศ.2552 และ ระเบียบการบริหารจัดการเงินรายได้จากการบริการวิชาการ พ.ศ.2561)
              -  ส่วนกลางทบทวนระเบียบข้อบังคับที่เกี่ยวข้อง และออกระเบียบที่ชัดเจน รวมถึง มีการระเบียบค่าตอบแทน การเบิกจ่ายงบประมาณ ต่างๆ และสัดส่วนของการจัดสรรเงินรายได้ที่ชัดเจน
        2. ให้แนวทางการดำเนินงานของคณะกรรมการดำเนินงานรายโครงการ ดังนี้
              -  ดำเนินงานผ่านกลไกของคณะ สำนัก และรายงานผลให้คณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการทราบ
              -  ทำความร่วมมือทางวิชาการกับ อปท.หรือโรงเรียน หรือ เป้าหมาย

5. มีหน่วยงานภายในและภายนอกมหาวิทยาลัยให้ความร่วมมือในการพัฒนาชุมชน
    5.1 มีการแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานด้านบริการวิชาการ (3.1 - 2(12)) ประจำปีการศึกษา 2566 โดยมีตัวแทนจากทุกคณะเป็นคณะกรรมการเพื่อร่วมมือกันนำองค์ความรู้ที่ความหลากหลายของแต่ละคณะมาบูรณาการให้ การขับเคลื่อนพันธกิจด้านบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยและร่วมกันในการจัดกิจกรรมโครงการตามแผนเพื่อขับเคลื่อนชุมชนให้สามารถพึงพาตนเองได้อย่างเข้มแข็ง
    5.2 มีการสร้างเครือข่ายความร่วมมือจากหน่วยงานภายนอก (3.1 - 2(13)) เช่น มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ มีบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการ อาทิ
        1) ร่วมกับ บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) และบริษัทในกลุ่มธุรกิจการตลาดและการจัดจำหน่าย รวมถึงบริษัทย่อยหรือบริษัทร่วมของ บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด โดยบริษัทตกลงบริจาคเงินเพื่อสนับสนุนการศึกษาให้กับนักศึกษาในหลักสูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต สาขาการจัดการธุรกิจการค้าสมัยใหม่ของมหาวิทยาลัย (จำนวน 70%) ของค่าใช้จ่ายตลอดหลักสูตร) จำนวน 100 ทุนต่อปีการศึกษา และบริษัทเป็นผู้รับผิดชอบเงินค่าเบี้ยเลี้ยงและสวัสดิการอื่นๆในช่วงที่นักศึกษาฝึกปฏิบัติงานในพื้นที่บริษัทจัดหาให้
        2) ร่วมกับ วิทยาลัยสารพัดช่าง จังหวัดศรีสะเกษ เพื่อส่งเสริมความร่วมด้านวิชาการ บริการ และวิชาชีพ
        3) ร่วมกับโรงเรียนเครือข่ายความมั่นคงทางอาหาร 15 โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนเบญจลักษ์พิทยา โรงเรียนเบญจประชาสรรค์ โรงเรียนวรคุณอุปถัมภ์ โรงเรียนคูซอดประชาสรรค์ โรงเรียนบัวน้อยวิทยา โรงเรียนคลีกลิ้งพัฒนาทร โรงเรียนไผ่งามพิทยาคม โรงเรียนบ้านหนองสาดโนนเจริญ โรงเรียนบ้านสีถาน โรงเรียนบ้านหนองอีกว่าง โรงเรียนบ้านหนองบาง โรงเรียนบ้านหนองแก้ว (ราษฏร์ผดุงวิทยา) โรงเรียนบ้านดอนไม้งาม ร.ร.ค้อวังวิทยามคม และ ร.ร.ทุ่งสิมวิทยาคม
        4) ร่วมกับโรงเรียนเครือข่ายโครงสร้างมั่นคง 6 โรงเรียน ได้แก่ 1) โรงเรียนราชประชานุเคราะห์29จังหวัดศรีสะเกษ โรงเรียนพยุห์วิทยา โรงเรียนบ้านซำโพธิ์ โรงเรียนบ้านหนองไผ่ โรงเรียนบ้านคูซอด และโรงเรียนบ้านหมากเขียบ

ชุมชนหรือองค์กรสร้างกลไกที่มีการพัฒนาตนเองและท้องถิ่นอย่างต่อเนื่องหรือยั่งยืน  ดังรายงานผลการติดตามพื้นที่บริการวิชาการ ระดับสถาบัน (3.1-4(1)) ดังนี้

1. มหาวิทยาลัย ดำเนินงานโครงการบริการวิชาการในพื้นที่บ้านรงระ ตำบลตูม อำเภอปรางคู่ จังหวัดศรีสะเกษ มาตั้งแต่ปี 2559 โดยเริ่มจากการบูรณาการร่วมกับการจัดการเรียนการสอนสาขาวิชาการพัฒนาชุม นำศึกษาสาขาวิชาพัฒนาชุมชนลงสำรวจพื้นที่และให้บริการวิชาการ วิชาการ จนสามารถสร้างเครือข่ายและดึงศักยภาพของผู้ชุมชนให้มีความเข้มแข็ง ในปี 2564 จึงได้ประกาศเป็นพื้นที่บริการวิชาการ ระดับสถาบัน เพื่อบูรณาการความร่วมมือกับทุกคณะ สำนัก จนชุมชนมีความเข้มเข็ม มีระบบและกลไกในการดูแลตนเอง
    1.1 มีการรวมกลุ่มเป็นเครือข่ายนักพัฒนาในพื้นที่จำนวน 18 คน ซึ่งมาจากตัวแทนกลุ่ม จำนวน 5 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มทอผ้าไหม 2)กลุ่มพัฒนาผลิตภัณฑ์จากอัญชัญ 3)กลุ่มโฮมสเตย์บ้านรงระ 4)กลุ่มดนตรีผู้สูงอายุ และ 5) กลุ่ม โคกหนองนา ทำหน้าที่ขับเคลื่อนกิจกรรมในการพัฒนาพื้นที่ ประสานงาน รวมกลุ่มเพื่อดำเนินงานกิจกรรมการพัฒนาในพื้นที่
    1.2 โฮมสเตย์บ้านรงระ มีเครื่องหมายรับรองมาตรฐานการท่องเที่ยวไทย ประจำปี พ.ศ.2566

2. มหาวิทยาลัย ดำเนินงานโครงการบริการวิชาการในพื้นที่บ้านทับทิมสยาม 07 ตำบลบักดอง อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ มาตั้งแต่ปี 2563 เป็นหมู่บ้านที่มีการก่อตั้งขึ้นใหม่ หลากหลายวัฒนธรรมมาร่วมตัวให้ ทำให้การรวมกลุ่มเป็นไปด้ายากเพราะมีความเชื่อและวัฒนธรรมพื้นถิ่นที่แตกต่าง มีภาษาที่ใช้ 4 ภาษา เขมร ลาว ส่วย เยอ มหาวิทยาลัยเริ่มจากการบูรณาการร่วมกับการจัดการเรียนการสอนสาขาวิชาการพัฒนาชุม นำศึกษาสาขาวิชาพัฒนาชุมชนลงสำรวจพื้นที่และให้บริการวิชาการ วิชาการ จนสามารถสร้างเครือข่ายและดึงศักยภาพของผู้ชุมชนให้มีความเข้มแข็ง ในปี 2564 จึงได้ประกาศเป็นพื้นที่บริการวิชาการ ระดับสถาบัน เพื่อบูรณาการความร่วมมือกับทุกคณะ สำนัก จนชุมชนมีความเข้มเข็ม มีระบบและกลไกในการดูแลตนเอง
    2.1 มีการรวมกลุ่มอาชีพพัฒนาผลิตภัณฑ์จากหวายและเครือย่านาง
    2.2 มีผู้นำชุมชนที่เข้มแข็ง

3. มหาวิทยาลัย ดำเนินงานโครงการบริการวิชาการในพื้นที่ตำบลผักไหม อำเภอห้วยทับทัน จังหวัดศรีสะเกษ มาตั้งแต่ปี 2563 ในปี 2564 จึงได้ประกาศเป็นพื้นที่บริการวิชาการ ระดับสถาบัน เพื่อบูรณาการความร่วมมือกับทุกคณะ สำนัก จนชุมชนมีความเข้มเข็ม มีระบบและกลไกในการดูแลตนเอง
    3.1 มีการรวมกลุ่มอาชีพพัฒนาผลิตภัณฑ์ทอผ้าไหม
    3.2 มีองค์การบริหารส่วนตำบลร่วมขับเคลื่อนการดำเนินงานในระดับตำบล และมีสถานที่ตั้งกลุ่มในพื้นที่ขององค์การบริหารส่วนตำบล

เกิดชุมชนต้นแบบด้านการพึ่งพาตนเองอย่างยั่งยืน ที่มีคณะและมหาวิทยาลัย เป็นผู้รับผิดชอบร่วมในการพัฒนา 2 ชุมชน รายงานผลการติดตามความยั่งยืนอันเนื่องมาจากการบริการวิชาการแก่สังคม ของมหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ (3.1-6(1)ได้แก่

1. บ้านรงระ ตำบลตูม อำเภอปรางคู่ จังหวัดศรีสะเกษ จากการลงพื้นพัฒนาชุมชนตั้งแต่ปี 2564 เป็นต้นมา ส่งผลให้ชุมชนบ้านรงระมีความเข้มแข็ง พึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน มีจุดเด่นด้านต่างๆ ที่น่าสนใจที่สามารถดึงดูดนักเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชมที่โฮมสเตย์บ้านรงระอย่างต่อเนื่อง มีการนำสินค้าหลากหลาย ด้วยมีการร่วมกลุ่มเครือข่ายอาชีพในชุมชน ถึง 4 อาชีพ คือ 1) กลุ่มทอผ้าบ้านรงระ 2) กลุ่มพัฒนาผลิตภัณฑ์จากอัญชัญ 3) กลุ่มโฮมสเตย์บ้านรงระ 4) กลุ่มโคกหนองนาโมเดล  ทำให้มีสินค้าที่หลากหลากส่งผลดีต่อโฮมสเตย์บ้านรงระอย่างมากเกิดมูลค่าทางเศรษฐิจที่เกิดจากการจำหน่ายสินค้าและโฮมสเตย์ เพิ่มขึ้นร้อยละ 10 จนโฮมสเตย์บ้านรงระ ได้รับเครื่องหมายรับรองมาตรฐานการท่องเที่ยว และรางวัลอื่นๆ อาทิ
    1.1 โฮมสเตย์บ้านรงระ ได้เครื่องหมายรับรองมาตรฐานการท่องเที่ยว ประจำปี 2566
    1.2 รางวัลรองชนะเลิศภาคอีสานตอนล่าง ในการประกวดโครงการพัฒนาชุมชนต้นแบบเพื่อยกระดับสู่ชุมชนอุดมสุขของ ธกส. ประจำปี 2564
    1.3 รางวัลหมู่บ้านศรีสะเกษพัฒนาประชาเป็นสุข ลำดับที่ 3 ของจังหวัดศรีสะเกษ ประจำปี 2553
    นอกเหนือจากนั้นชุมชนยังได้รับความสนใจจากชุมชนอื่น หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน เข้ามาศึกษาดูงานมากมาย เฉลี่ยไม่น้อยกว่า 100 คนต่อปี และอื่นๆ เป็นต้น

2. บ้านทับทิมสยาม อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ จากการลงพื้นพัฒนาชุมชนตั้งแต่ปี 2564 เป็นต้นมา ส่งผลให้ชุมชนบ้านทับทิมสยามมีความเข้มแข็ง พึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน มีจุดเด่นด้านต่างๆ ที่น่าสนใจที่สามารถดึงดูดนักเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชม เกิดมูลค่าทางเศรษฐิจที่เกิดจากการจำหน่ายสินค้าและจากการขายโปรแกรมการท่องเที่ยวชุมชน เพิ่มขึ้นร้อยละ 10 และเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนวัตวิถีของจังหวัดศรีศรีสะเกษ